Zıynat datka

Akzıynat Asperdi kızı – şair, devlet adamı, datka. Asperdi Çoton oğlunun kızı. Kırgızlardan çıkmış ilk kırgız bayan datka. Doğduğunda ezan okunan ismi – Ak Zıynattır. Ata-babaları Saruu soyunun ünlü biylerindendirler.  Çocukluk dönemi  Talasta geçmişti.  Onun başşehire gelip,  sonra da şehirdeki  nüfuzlu insanlardın birisinen olmasına 1842. yılı Şeraalının Kokon hanlığına han olması sebep olmuştur.  Zıynat datka Kudayar handın annesi  Carkınayımdın büyük kız kardeşiydi. Zıynat data başşehirde hizmet etmişti.  Zıynat datka  1842 – 68. yıllara kadar hanlığın siyasi işlerinde, zor günlerde kız  kardeşi Carkınayıma danışman olarak  yardım ederek, kardeşler bir birin destekleyerek hayat sürdürmüşler.  Zıynat datkanın cesedi Kokon şehrinde gömülmüştür. Vefat ettiği tam tarih belli değil.

Yazarlar V.P. Nalivkin ve M.S. Nalivkinanın  «Ferganada yaşamış yerli bayanların hayatınan oçerkler» adındaki  kitabında «Kokondo iki şair bayan yaşamıştı, birincisinin ismi Zıynat, ikincisinin ismi Mahnuza.  Omlardan birisi erkek elbisesin giyip, açık yüzle han saraya geliyormuş,  onun datka rütbesü olmuş.  İkisinin de kazalları (şiir) Omar han gibi “Macmu at uş şuara” adlı  şiir kitabına eklenmiştir.»  dıye yazılmıştı.

Zıynat’ın şiirleri şimdi de Taşken şehrinde  korunarak duruyor.  Özbek ilim adamı H. Bababekovun kendi kütüphanesinde var olan yazmaların arasında  1775- 1864. Yılında yaşayan yaklaşık yüz  şairin  özbek,  farsi  dilindeki şiirlerden oluşan kitapta  Zıynat’ ın eserleri  de var.  Şiirlerinde ınsanı üstte koyar, adep-ahlak,  yaşamdaki karşıtlıklar hakkında felsefi  düşünerek, onların bir günü yok olacağına inanır,  halkı günle kıyaslar.